O‘zbekistonda pensiya yoshini oshirish bo‘yicha islohot loyihasi tayyorlanmoqda. Pensiya jamg‘armasi ijrochi direktori Murodbek Otajonovning ma’lum qilishicha, erkaklar uchun pensiya yoshini 60 yoshdan 63 yoshga, ayollar uchun esa 55 yoshdan 58 yoshga oshirish taklif qilinmoqda. Bu jarayon bosqichma-bosqich, har yili yarim yildan qo‘shib borish yo‘li bilan amalga oshirilishi ko‘zda tutilgan.
Mutasaddilarga ko‘ra, bu tashabbus bir necha omillar bilan izohlanadi. Birinchidan, o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligi oshib bormoqda: agar bundan 20 yil avval nafaqaxo‘rlar pensiyaga chiqqach 8–9 yil yashagan bo‘lsa, bugun erkaklarda bu ko‘rsatkich 12,5 yil, ayollarda esa 20 yilga yetdi. Ikkinchidan, pensiya tizimi barqarorligini ta’minlash uchun moliyaviy yukni kamaytirish zarur. Shuningdek, islohot xalqaro standartlarga yaqinlashuv sifatida ham ko‘rilmoqda — ko‘plab davlatlarda pensiya yoshi 65 yoshdan yuqori.
Biroq, bu rejalar jamoatchilikda turli munosabatlarni keltirib chiqarmoqda. Og‘ir mehnat bilan shug‘ullanuvchilar 60 yoshdan keyin ishlashda qiynalishi mumkinligi, pensiya yoshining oshishi esa ish o‘rinlari bandligiga ta’sir etishi ehtimoli borligi qayd etilmoqda. Shu sababli Pensiya jamg‘armasi bir oy davomida maxsus platforma orqali fuqarolardan takliflarni yig‘ishni, so‘ng jurnalistlar va blogerlar ishtirokida muhokama o‘tkazishni rejalashtirgan.
Xalqaro tajriba ham O‘zbekiston uchun muhim yo‘nalish sifatida ko‘rilmoqda. Germaniya va Fransiyada pensiya yoshi 65–67 yoshni tashkil etsa, Rossiyada erkaklar uchun 65, ayollar uchun 60 yosh qilib belgilangan. Qozog‘istonda esa 2027-yilgacha ayollar pensiya yoshi bosqichma-bosqich 63 yoshga ko‘tariladi.
Mutaxassislar fikricha, pensiya yoshini oshirish tizimni barqarorlashtirish uchun zarur bo‘lishi mumkin. Biroq bu jarayonda ijtimoiy adolat tamoyillari, og‘ir mehnat sohalari uchun alohida yondashuv va jamoatchilik fikri inobatga olinishi hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Sizda shikoyat, taklif yoki murojaat bormi? Bizga @demokratuz_aloqabot orqali murojaat qiling!
