2023-yil oxiriga kelib, dunyoda ko‘chirilganlarning umumiy soni rekord darajadagi 75,9 million kishiga yetdi, deyiladi Ichki ko‘chish monitoringi markazi hisobotida.
Sudan, Kongo, Falastin va boshqa mamlakatlardagi mojarolar va zo‘ravonliklar o‘tgan yil oxiriga kelib ko‘chirilganlarning umumiy sonini rekord darajadagi 75,9 million kishiga yetkazdi.
Butun dunyo bo’ylab ichki ko’chirilganlar soni rekord darajaga ko’tarildi. Ichki koʻchish monitoringi markazi bugun eʼlon qilgan ichki koʻchishlar toʻgʻrisidagi global hisobotga koʻra, oʻtgan yil oxirida 68,3 million kishi mojaro va zoʻravonliklar, 7.7 million kishi esa tabiiy ofatlar tufayli oʻz uyini tashlab ketgan.
Hisobotga ko’ra, ichki ko’chirilganlarning 46 foizi Sahroi Kabirdan janubiy Afrikada bo’lgan va 2023-yilda Sudanda 6 million kishi o’z uylarini tark etishga majbur bo’lgan. Bu 2022-yilda 16,9 million kishi o‘z uylarini tashlab chiqishga majbur bo‘lgan Ukrainadan keyin bir mamlakatda ko‘chirilganlarning eng ko‘p sonidir. 2023 yil oxirida Sudanda ko’chirilganlarning umumiy soni 9,1 millionni tashkil etdi.
G‘azo sektorida Monitoring markazi hisob-kitoblariga ko‘ra, 2023-yilning so‘nggi uch oyida 3,4 million kishi boshqa joyga ko‘chirilgan. Bu yil davomida butun dunyo bo’ylab mojarolar bilan bog’liq ko’chishlarning 17 foiziga to’g’ri keladi.
Monitoring markazi direktori Aleksandra Bilakning taʼkidlashicha, 2023-yilda oʻz uylarini tark etishga majbur boʻlgan millionlab odamlar aysbergning faqat uchi boʻlib, oʻn millionlab odamlar allaqachon butun dunyo boʻylab oldingi yoki davom etayotgan mojarolar tufayli oʻz uylarini tashlab ketishgan.
“Oxirgi ikki yil ichida biz hatto vaziyat yaxshilanayotgan hududlarda ham mojaro va zo‘ravonlik tufayli o‘z uyini tashlab ketishga majbur bo‘lganlar soni bo‘yicha xavotirli yangi darajaga yetdik”, dedi Bilak. Mojarolar va ular qoldirgan vayronagarchiliklar millionlab odamlarga ko’pincha mojarodan keyin yillar davomida o’z hayotlarini tiklashga to’sqinlik qiladi «, deydi u.
Oxirgi besh yil ichida mojarolar va zo‘ravonliklar natijasida ichki ko‘chirilganlar soni 49 foizga (22,6 million kishi) oshdi. Eng katta o’sish 2022 va 2023-yillarda kuzatilgan.
Norvegiya Qochqinlar Kengashi bosh kotibi Yan Egelandning aytishicha, butun dunyo bo’ylab mojaro va zo’ravonliklar millionlab oilalar hayotini vayron qilgan: “Bunchalik ko’p sonli odamlar o’z uylari va jamoalaridan majburan qochib ketilmagan edi. Bu mojarolarning oldini olish va tinchlik o‘rnatishdagi muvaffaqiyatsizliklarning ayanchli natijasidir”.
Tabiiy ofatlarning oqibatlari
2023-yilda 26,4 million kishi toshqinlar, bo‘ronlar, zilzilalar, yong‘inlar va boshqa ofatlar tufayli o‘z uylarini tashlab chiqishga majbur bo‘ldi. 2023-yil oxiriga kelib, tabiiy ofatlar tufayli mamlakat ichkarisida ko‘chirilganlar soni 7,7 million kishini tashkil etdi.
Hisobotda aytilishicha, Turkiya va Suriyadagi zilzilalar 2023-yilda 4,7 million odamni uyini tashlab ketishga majbur qilgan. Turkiyada markazi Qahramanmarashda bo’lgan zilzilalar tufayli 4 milliondan ortiq odam uyini tashlab ketishga majbur bo’ldi va yil oxirida ichki ko’chirilganlar soni 822 ming kishini tashkil etdi.
Sizda shikoyat, taklif yoki murojaat bormi? Bizga @demokratuz_aloqabot orqali murojaat qiling!
