Jahon, Yangiliklar

Бактериал споралар Марс тупроқларида 280 миллион йилдан ортиқ яшай олади

Бактериал споралар Марс тупроқларида 280 миллион йилдан ортиқ яшай олади
Red planet with arid landscape, rocky hills and mountains, and a giant Mars-like moon at the horizon, for space exploration and science fiction backgrounds. Elements of this image furnished by NASA.

Биологлар Марс ҳарорати ва радиациянинг бактерия спораларига таъсирини ўрганишди.

Уларнинг фикрига кўра, микроблар сайёранинг тупроғига ўн метр чуқурликка кўмилганда 280 миллион йилдан ортиқ яшаш қобилиятини йўқотмасдан ухлаб қолишлари мумкин деган хулосага келишди. Бу Марсда ҳаёт изларини топиш имкониятини оширади. Изланишлар Astrobiology журналида чоп этилган. Натижалар Aмерика шимоли-ғарбий университети матбуот хизмати томонидан эълон қилинди.

“Тадқиқотимиз шуни кўрсатадики, Марснинг қуруқлик бактериялари билан ифлосланиши, агар бу аллақачон содир бўлган бўлса ёки келажакда содир бўлса, деярли абадий бўлади бу бир неча ўн минглаб йиллар давом этади. Бу бир вақтнинг ўзида ҳаётнинг мавжудлиги эҳтимолини оширади. Марсда, балки унинг изларини қидиришни сезиларли даражада мураккаблаштиради”, – деди Эванстондаги Шимоли-ғарбий университети (AҚШ) профессори Браян Хоффман.

Сўнгги ўн йил ичида сайёра олимлари Марс юзасида қадимги даврларда дарёлар, кўллар ва бутун чучук сув океанлари мавжудлигини кўрсатадиган кўплаб белгиларни аниқладилар. Curiosity томонидан ўтказилган ўлчовлар шуни кўрсатадики, бу сув омборлари назарий жиҳатдан ҳаётнинг келиб чиқиши учун мос чучук сув билан тўлдирилган.

Бундай кашфиётлар сайёра олимларини Марсда бунинг учун етарли органик заҳиралар мавжудлиги, шунингдек, тўртинчи сайёрада ҳаёт мавжуд бўлганлиги ҳақида баҳслашишга олиб келади.

Профессор Хоффман ва унинг ҳамкасблари микробларнинг потенциал споралари Марс тупроғида қанча вақт яшаши мумкинлиги билан қизиқдилар. Бунинг учун олимлар радиацияга айниқса чидамли Deinococcus radiodurans туридаги қуруқликдаги бактериялар, шунингдек, бошқа беш турдаги микроблар бирикмасини тайёрладилар.

Тадқиқотчилар ушбу бир ҳужайрали организмларнинг спораларини кимёвий ва минерал таркиби, шунингдек тузилиши ва бошқа механик хусусиятлари бўйича Марс тупроқларига ўхшаш тупроқ намуналарига ботирдилар. Шундан сўнг биологлар намуналарни Марс ҳарорати, намлик даражаси ва фон радиацияси билан бир хил бўлган махсус камерага жойлаштирди. Иккинчи навбатда тадқиқотчилар гамма нурлари ва юқори энергияли протонлар ёрдамида тупроқни нурлантирдилар.

Бактериялар споралари ҳолатидаги ўзгаришларни кейинги кузатишлар шуни кўрсатдики, Deinococcus radiodurans шунингдек, бир қанча бошқа микроблар Марс тупроғида бир неча геологик даврларда яшай олган. Хусусан, олимлар биринчи турдаги бактерияларнинг «ухлаб ётган» ҳужайралари Марс юзасидан ўн метр чуқурликка кўмилса, 280 миллион йилдан кейин ҳам уйғониши ва кўпайиши мумкинлигини аниқлади.