Xitoy AQShga Tayvanga bergan yordami uchun chora ko’rmoqchi

Xitoy AQShning Tayvanga 2 milliard dollarlik qurol-yarog‘ sotgani uchun “zaruriy choralar” ko‘rishga va’da berdi.

Xitoy Qo‘shma Shtatlarning Tayvanga qurol sotishning so‘nggi bosqichini keskin tanqid qilib, o‘ziniki deb hisoblagan o‘zini o‘zi boshqaradigan orol ustidan o‘z suverenitetini ta’minlash uchun barcha zarur choralarni ko‘rishga va’da berdi.

AQSh Davlat departamenti 25-oktabr kuni Xitoyning Osiyo-Tinch okeani mintaqasida kuchayib borayotgan harbiy qudratiga qarshi kurashish doirasida Tayvanga ilg‘or havo mudofaa tizimlari va radarlarni o‘z ichiga olgan 2 milliard dollarlik qurol paketini ma’qulladi.

AQSh prezidenti Jo Bayden ma’muriyati Xitoyning mintaqada o‘sib borayotgan harbiy va iqtisodiy mustahkamligiga qarshi turishni tashqi siyosatining asosiy ustuniga aylantirdi. Shuningdek, u Pekinga nisbatan savdo cheklovlarini saqlab qolgan holda mintaqada harbiy ittifoqlarni mustahkamlashga harakat qildi.

Bitim Kongress tomonidan ma’qullanishini kutmoqda. Uskunalar AQSh Harbiy-havo kuchlari ta’minotidan olinadi.

Taypey mudofaa vazirligi 26-oktabr kuni kelishuv uchun “samimiy minnatdorchilik bildirdi va bu harbiylarga mudofaa qobiliyatini oshirishda va Tayvan bo‘g‘ozida tinchlik va barqarorlikni birgalikda saqlashda yordam berishini” aytdi.

Pekin tashqi ishlar vazirligi 26-oktabr kuni javoban, “so‘nggi qurol-yarog‘ jo‘natish Xitoy suvereniteti va xavfsizlik manfaatlarini jiddiy ravishda buzadi, Xitoy-AQSh munosabatlariga jiddiy zarar yetkazadi va bo‘g‘ozdagi tinchlik va barqarorlikni xavf ostiga qo‘yadi” deb bayonot berdi.

“Xitoy buni keskin qoralaydi va unga qarshi chiqadi va Qo‘shma Shtatlarga jiddiy bayonotlar berdi”, dedi vazirlik vakili.

Vazirlikning qo‘shimcha qilishicha, Pekin “milliy suverenitet, xavfsizlik va hududiy yaxlitlikni qat’iy himoya qilish uchun barcha zarur choralarni ko‘radi”.

Tayvan suverenitetini kesib o‘tmaslik kerak bo‘lgan “qizil chiziq” deb atagan Xitoy Tayvan ustidan nazoratni o‘z qo‘liga olish uchun kuch ishlatish ehtimolini istisno qilishdan bosh tortdi.

Pekin demokratik orol atrofida deyarli har kuni qiruvchi samolyotlar, uchuvchisiz samolyotlar va harbiy kemalarning mavjudligini saqlab qoladi va shu oy uning atrofida katta harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazdi.

Shu oy boshida Tayvan bir kun ichida 153 ta Xitoy samolyotini qayd etdi.

Demokratik orol bilan rasmiy diplomatik aloqalarga ega bo‘lmaganiga qaramay, AQSh Taypeyning asosiy hamkori va qurol yetkazib beruvchisi hisoblanadi.

Pekin muntazam ravishda Taypeyni xalqaro qo‘llab-quvvatlayotganidan g‘azabini bildirib, Vashingtonni uning ishlariga aralashishda ayblab keladi. Xitoyning aytishicha, AQSh o‘zining yagona Xitoy siyosatidan chetga chiqmoqda, unga ko‘ra Vashington Tayvan mustaqilligini ochiq qo‘llab-quvvatlamaydi.

Sentyabr oyida Pekin Vashingtonning Tayvanga harbiy texnika sotishni ma’qullaganiga javoban AQSh mudofaa kompaniyalariga qarshi sanksiyalar kiritgan edi.